Social media als nieuwe waakhond

Van dichtbij zien hoe iemand geschept wordt door een trein die met 120 km per uur aan komt rijden. Je hoopt het zelf nooit mee te maken, maar mevrouw Molenkamp maakte het afgelopen week helaas wel mee en ze beschreef deze heftige ervaring in een Facebookpost die inmiddels ruim 30.000 keer geliked is. Natuurlijk heeft deze post haar op een bepaalde manier geholpen om om te gaan met haar gevoelens, maar ze wil er ook een ander punt mee duidelijk maken. Terwijl zij zelf zocht naar paraplu’s en zeilen om over de gewonde vrouw te leggen, hadden ‘Andere mensen hun mobieltjes in de aanslag en het enige wat ik kon doen was tegen ze schreeuwen dat ze het beter uit hun hoofd konden laten die te gebruiken voor filmpjes of foto’s […]’. (NOS, 2016)

De camera op onze telefoon geeft ons sinds enkele jaren de gelegenheid om ons ‘zelf-meegemaakte en hyper-actuele’ nieuws direct de wereld in de sturen. Ongeacht of dit nu ethisch verantwoord is of niet. De bovenstaande gebeurtenis is daar een goed voorbeeld van, maar is ook zeker niet uniek in z’n soort. Het volgende gebeurde namelijk eerder in New York: In de nacht van 1 januari 2009 werd Oscar Grant samen met wat vrienden uit de trein getrokken door politieagenten na een melding van onrust. De mannen werden geboeid, maar Oscar Grant werkte niet direct mee, waarop de agent in zijn onderrug schoot. De kogel ketste af en kwam in zijn longen terecht waardoor Oscar Grant 7 uur later overleed aan zijn verwondingen. Ook dit voorval is door voorbijgangers opgenomen en op YouTube gezet (Antony&Thomas, 2010).

Antony en Thomas (2010) hebben onderzoek gedaan naar de rol van burgerjournalistiek bij dit schietincident en hoe over deze burgerjournalistiek gedacht wordt door reacties op de videos op Youtube te analyseren. Is burgerjournalistiek in zulke vorm en goede of slechte zaak volgens de reacties onder de filmpjes? Het zal je misschien verbazen, maar de meningen waren verdeeld. ‘Thank GOD for cell phone cameras and You Tube’, zeiden de voorstanders. Zij benadrukten de waakhondfunctie van de burgerjournalistiek: ‘If they (overheid/politie) are doing something bad, take video from a distance.’ Maar tegenstanders vragen zich slechts af wat er mis is met persoon die filmt: ‘Where’s the compassion for a fellow human being?’ Ondanks dat er verschillend gedacht wordt over zulke burgerjournalistiek die misschien niet altijd even ethisch verantwoord lijkt, is door dit onderzoek in ieder geval duidelijk geworden dat de social media krachtige nieuwe agenten zijn geworden van onze samenleving. Waar jarenlang de journalisten de waakhondfunctie hadden (Deuze, 2005) en overheidsinstanties in de gaten hielden, lijkt het er inmiddels op dat wij als burgers, dankzij de nieuwe technologieën, deze functie steeds meer zelf gaan uitvoeren.

Antony, M.G., & Thomas, R.J. (2010). ‘This is citizin journalisme at its finest’: YouTube and the public sphere in the Oscar Grand shooting incident. New Media & Society 12 (8), 1280-1296.

Deuze, M. (2005). What is journalism? Professional identity and ideology of journalists reconsidered. Journalism, 6(4), 442-464.

Artikel geraadpleegd via: http://nos.nl/artikel/2085282-facebookbericht-van-getuige-van-treinongeval-gaat-viral.html

Dit is één van de blogs die ik destijds heb geschreven in het kader van mijn opleiding nieuwe media, taal en communicatie.